Có lẽ bất kỳ phụ huynh nào lần đầu nghe đến cụm từ “rối loạn phổ tự kỷ” đều cảm thấy tim mình hơi hụt xuống. Lo lắng, hoang mang, thậm chí buồn bã — tất cả những cảm xúc đó đều là bình thường. Nhưng giữa những cảm xúc hỗn độn ấy, có một điều rất quan trọng mà ba mẹ cần biết:
Tự kỷ không phải dấu chấm hết.
Tự kỷ là một cách phát triển khác.
Và khi nhìn con bằng một góc độ mới, ba mẹ sẽ thấy rất nhiều điều mà trước đây mình chưa từng để ý đến.
1. Con không “không muốn nói”, con chỉ đang giao tiếp theo cách của riêng mình
Không ít ba mẹ thở dài:
“Con không nhìn tôi.”
“Con không trả lời khi tôi gọi tên.”
“Con chỉ thích một món đồ chơi duy nhất.”
Nhưng dưới góc nhìn chuyên môn, đó không hẳn là “không muốn”.
Đôi khi, đó là não bộ của trẻ đang xử lý thông tin khác cách với chúng ta.
Ví dụ:
-
Trẻ tập trung thật lâu vào một bánh xe đang xoay – vì con đang tìm hiểu thế giới theo góc nhìn riêng, không phải vì “phớt lờ”.
-
Trẻ không nói, nhưng lại kéo tay ba mẹ đến chỗ mình muốn – đó cũng là một hình thức giao tiếp.
-
Trẻ lặp đi lặp lại một hành động – vì con đang tự trấn an bản thân.
Khi hiểu được điều này, phụ huynh sẽ bớt thất vọng và dễ dàng chọn cách phù hợp hơn để giúp con mở lòng giao tiếp.
2. Điều con cần không phải là ép buộc, mà là “kết nối đúng cách”
Nhiều phụ huynh đôi khi vô tình nghĩ rằng:
“Con phải thay đổi ngay lập tức.”
“Con phải nói chuyện giống các bạn.”
“Con phải ngừng những hành vi lặp đi lặp lại.”
Nhưng thật ra, trẻ tự kỷ không cần bị sửa chữa.
Điều các con cần là một cầu nối — nơi cảm xúc của con được tôn trọng, nhu cầu của con được lắng nghe.
Khi chuyên viên bắt đầu trị liệu, việc đầu tiên không phải là yêu cầu con làm theo.
Việc đầu tiên là kết nối:
-
Ngồi xuống cạnh con
-
Chơi cùng con theo nhịp của con
-
Bắt đầu từ điều con thích
-
Tạo cảm giác an toàn để con mở lòng từ từ
Khi trẻ cảm thấy an toàn, hành vi mới bắt đầu thay đổi. Khi trẻ tin tưởng, kỹ năng mới bắt đầu xuất hiện.
3. Mỗi tiến bộ dù nhỏ đều có ý nghĩa rất lớn
Có những điều ba mẹ sẽ nhớ mãi:
-
Lần đầu con nhìn ba mẹ lâu hơn 2 giây
-
Lần đầu con bắt chước một cử chỉ đơn giản
-
Lần đầu con tự lấy đồ uống
-
Lần đầu con nói một từ dù rất nhỏ
Các chuyên viên gọi đó là “những khoảnh khắc vàng” – những đốm sáng rất nhỏ nhưng có thể thay đổi cả hành trình của con.
Trẻ tự kỷ tiến bộ không theo đường thẳng. Có lúc con vọt lên rất nhanh, nhưng cũng có lúc dậm chân tại chỗ.
Điều quan trọng là duy trì cơ hội cho con học mỗi ngày, thay vì mong chờ sự thay đổi “thần tốc”. Điều này giúp trẻ xây nền vững chắc và phát triển bền lâu hơn.
4. Can thiệp sớm không chỉ giúp trẻ, mà còn giúp cả gia đình nhẹ lòng
Khi trẻ được đánh giá sớm và bắt đầu trị liệu, chúng ta có thể:
-
Hiểu rõ điểm mạnh – điểm khó của con
-
Tránh bỏ lỡ “giai đoạn vàng” phát triển não bộ
-
Giúp trẻ học các kỹ năng sống cơ bản
-
Giảm các hành vi gây khó khăn cho gia đình
-
Tạo sự gắn kết tích cực giữa cha mẹ và con
Điều quan trọng hơn hết: ba mẹ không còn phải tự mình loay hoay trong bóng tối. Có chuyên viên đồng hành, mọi thứ trở nên rõ ràng và có lộ trình.
5. Mỗi trẻ tự kỷ đều mang một vẻ đẹp riêng
Có trẻ thông minh về hình khối.
Có trẻ nghe âm nhạc rất nhạy.
Có trẻ ghi nhớ số liệu cực giỏi.
Có trẻ có trái tim vô cùng nhạy cảm.
Khi ba mẹ thay đổi góc nhìn từ “thiếu hụt” sang “tiềm năng”, ba mẹ sẽ thấy con mình thật sự có rất nhiều điều đáng yêu và đáng trân trọng. Tự kỷ không lấy đi ước mơ của trẻ. Tự kỷ chỉ khiến con cần một con đường khác để đi đến ước mơ ấy.
6. Và Hoàng Đức ở đây để đồng hành cùng ba mẹ trên hành trình ấy
Là một phụ huynh có con rối loạn phổ tự kỷ, ba mẹ không cần mạnh mẽ một mình.
Hoàng Đức mong muốn trở thành nơi:
-
Ba mẹ được lắng nghe
-
Trẻ được hiểu đúng
-
Kế hoạch can thiệp được thiết kế riêng
-
Tiến bộ của trẻ được theo dõi rõ ràng
-
Mỗi gia đình tìm thấy sự an tâm và hy vọng
Vì mỗi trẻ đều có quyền được phát triển theo cách riêng của mình. Và nhiệm vụ của chúng tôi là đồng hành, không phán xét; dẫn dắt, không ép buộc; hỗ trợ, không thay cha mẹ quyết định.
