Tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh xuất hiện từ giai đoạn sơ sinh hoặc trong những năm đầu đời. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu có thể giúp cha mẹ tìm kiếm sự hỗ trợ và can thiệp kịp thời, mang lại hiệu quả cao nhất cho sự phát triển của trẻ.

1. Những dấu hiệu nhận biết trẻ tự kỷ theo từng độ tuổi.

•  Dưới 1 tuổi

Ở giai đoạn sơ sinh và dưới 12 tháng tuổi, trẻ tự kỷ thường có những biểu hiện khá rõ ràng nhưng dễ bị bỏ qua do nhiều cha mẹ cho rằng con còn quá nhỏ. Một số dấu hiệu có thể bao gồm:

• Không phản ứng khi được gọi tên, dù thính giác hoàn toàn bình thường.
• Ít hoặc không giao tiếp bằng mắt với người thân, không chú ý khi cha mẹ cười hoặc nói chuyện.
• Không có phản ứng với giọng nói quen thuộc, không hướng mắt tìm nguồn âm thanh.
• Không có dấu hiệu bập bẹ, bi bô như những trẻ khác cùng độ tuổi.
• Không thể hiện cảm xúc như cười khi vui hoặc khóc khi buồn.
• Không có hứng thú với các trò chơi giao tiếp đơn giản như ú òa, bắt tay.

• Từ 1 – 3 tuổi

Khi trẻ bước sang giai đoạn 1 – 3 tuổi, các dấu hiệu của tự kỷ trở nên rõ ràng hơn. Đây cũng là giai đoạn quan trọng mà cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết sự khác biệt trong sự phát triển của con mình so với trẻ cùng trang lứa.

• Không sử dụng các cử chỉ giao tiếp như chỉ tay, vẫy tay, gật đầu để thể hiện mong muốn.
• Không nói được từ đơn khi đã 16 tháng tuổi, không nói cụm từ có nghĩa khi đã 24 tháng tuổi.
• Không bắt chước hành động của người khác như vỗ tay, vẫy chào.
• Không thể hiện sự quan tâm đến những người xung quanh, không có nhu cầu chơi với người khác.
• Không chơi các trò chơi mang tính tương tác xã hội mà chỉ chơi một mình, lặp đi lặp lại các hành động như xếp đồ vật theo hàng dọc, lật giở sách liên tục nhưng không đọc.
• Có hành vi lặp đi lặp lại như vỗ tay liên tục, xoay tròn, đi kiễng chân.
• Nhạy cảm quá mức hoặc hoàn toàn thờ ơ với âm thanh, ánh sáng, mùi hương.

•  Từ 3 – 5 tuổi

Ở giai đoạn này, trẻ tự kỷ thể hiện rõ ràng hơn những khác biệt trong kỹ năng giao tiếp, xã hội và hành vi.

1. Không biết cách chơi giả vờ như đóng vai bác sĩ, bán hàng như các bạn cùng tuổi.
2. Không có hứng thú với các bạn cùng trang lứa, thích chơi một mình.
3. Không hiểu hoặc không sử dụng lời nói để giao tiếp.
4. Khó khăn trong việc làm theo hướng dẫn đơn giản hoặc yêu cầu từ người lớn.
5. Nhạy cảm hoặc không phản ứng với những thay đổi nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày.
6. Dễ bị kích động hoặc có những hành vi như tự làm đau bản thân, la hét khi bị gián đoạn hoạt động yêu thích.
7. Bị ám ảnh với một số chủ đề hoặc hoạt động nhất định như xem một video nhiều lần, ghi nhớ chi tiết về một lĩnh vực đặc biệt nhưng không quan tâm đến các nội dung khá

2. Tầm quan trọng của việc nhận biết sớm

Nghiên cứu cho thấy, trẻ tự kỷ được phát hiện và can thiệp sớm trước 5 tuổi có khả năng cải thiện đáng kể về kỹ năng giao tiếp, nhận thức và hòa nhập xã hội. Việc phát hiện sớm không chỉ giúp trẻ có nhiều cơ hội tiếp cận với các phương pháp trị liệu hiệu quả mà còn giúp cha mẹ có thời gian chuẩn bị và học cách hỗ trợ con tốt nhất.

3. Hướng dẫn cha mẹ tự đánh giá ban đầu

Nếu cha mẹ nghi ngờ con có dấu hiệu của rối loạn phổ tự kỷ, có thể thực hiện một số bước sau để đánh giá sơ bộ:

– Quan sát con trong các hoạt động hàng ngày: Xem xét cách con phản ứng với âm thanh, hình ảnh, giao tiếp của người xung quanh.

– So sánh với các mốc phát triển bình thường: Tham khảo bảng phát triển kỹ năng theo độ tuổi để nhận biết sự khác biệt.

– Ghi lại những hành vi bất thường: Ghi chép về những hành vi đặc biệt của con như không phản ứng khi gọi tên, thích lặp lại một hoạt động nhiều lần.

– Trao đổi với chuyên gia: Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào khiến cha mẹ lo lắng, hãy đưa con đến các cơ sở chuyên môn như Trung tâm Hoàng Đức để được đánh giá toàn diện.

Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời là chìa khóa giúp trẻ tự kỷ có cơ hội phát triển tốt hơn và hòa nhập với xã hội. Tại Trung tâm Hoàng Đức, chúng tôi cung cấp chương trình đánh giá và can thiệp chuyên sâu cho trẻ có nhu cầu đặc biệt. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm của chúng tôi sẽ hỗ trợ gia đình xây dựng lộ trình phù hợp để giúp trẻ phát triển toàn diện. Nếu bạn lo lắng về dấu hiệu phát triển của con, đừng ngần ngại liên hệ với Hoàng Đức để nhận tư vấn kịp thời.